Mag een kind vanaf 12 jaar zelf de verblijfsregeling kiezen?

Laten we onmiddellijk de mythe doorbreken: nee, kinderen vanaf 12 jaar mogen niet zelf de verblijfsregeling kiezen. Zij kunnen wel gehoord worden door de familierechter. Wat houdt dat in en hoe gaat dat in zijn werk?

Wanneer worden kinderen vanaf 12 jaar gehoord?

Wanneer ouders een geschil hebben over de verblijfsregeling, is de rechter verplicht de kinderen vanaf 12 jaar in te lichten over hun recht om gehoord te worden. Zij ontvangen een uitnodiging van de familierechter.

Hoe wordt het kind uitgenodigd?

De rechtbank stuurt een brief naar de kinderen, op het adres van beide ouders. Deze brief omvat een informatieformulier over het hoorrecht en een antwoordformulier. Het kind kan zelf kiezen of hij/zij hierop ingaat.

Er wordt in deze brief onmiddellijk een datum voorgesteld door de rechtbank; indien het kind om één of andere reden niet vrij is op dat moment, maar de rechter wel wil spreken, kan hij/zij een nieuwe datum vragen.

In welke mate wordt rekening gehouden met de mening van het kind?

Vaak gaan kinderen naar dit gesprek met de misopvatting dat zij zelf mogen kiezen welke verblijfsregeling zij wensen. De rechter zal rekening houden met het verhaal en de mening van de kinderen, maar moet ook rekening houden met andere zaken (wetgeving, argumenten ouders, haalbaarheid regeling…).

Wat met kinderen jonger dan 12 jaar?

Als kinderen nog geen 12 jaar zijn, licht de rechter ze niet in over hun recht om gehoord te worden.

In enkele gevallen moet het kind onder de 12 jaar wel gehoord worden, namelijk op verzoek van het kind zelf of op verzoek van het Openbaar Ministerie. De rechter is in deze gevallen volgens de wet verplicht het kind te horen, behalve als het kind al eerder gehoord werd in de loop van de procedure.

Ook een partij (één van de ouders) kan de rechter vragen om het kind te horen. De rechter is echter niet verplicht op dit verzoek in te gaan en kan weigeren door een gemotiveerde beslissing rekening houdende met de omstandigheden van de zaak.

De familierechter kan ook steeds zelf beslissen om een kind jonger dan 12 jaar te horen, indien hij/zij dit nodig acht. 

Wat als mijn ex-partner het kind niet naar de rechtbank brengt?

Uw kind gaat in op de uitnodiging om gehoord te worden, maar uw ex-partner weigert hem/haar naar de rechtbank te brengen; wat nu? In dergelijke gevallen kan u de rechtbank om een nieuwe datum verzoeken die bijvoorbeeld valt tijdens het verblijf van de kinderen bij u.

Ook wanneer het kind ziek is of door een andere reden niet aanwezig kan zijn, kan u de rechtbank om een nieuwe datum verzoeken.

 ACTUALITEIT: Spreekrecht in plaats van hoorrecht?

Op 20 mei 2022 stelde het Kinderrechtencommissariaat het Dossier Spreekrecht voor, met als voornaamste doel het recht van kinderen te versterken om hun eigen belangen, meningen en bezorgdheden te vertolken in scheidingsprocedures waarbij ze ongewild betrokken raken. In dit dossier werden concrete aanbevelingen aangereikt, met als doel om een ‘spreekrecht’ van kinderen te creëren. De vraag is nu uiteraard of en in welke mate de wetgever zal ingaan op deze aanbevelingen. (meer informatie: https://www.kinderrechten.be/project/dossier-spreekrecht-het-kind-weegt-te-licht)

Voor meer informatie over dit thema of andere vragen over geschillen omtrent de verblijfsregeling van kinderen, kan u terecht bij helenedecraene@dsda.be en anmeyfroot@dsda.be